Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) is een internationaal netwerk bestaande uit wetenschappelijke instituten in 49 landen. Op basis van nauwe samenwerking tussen alle partners, worden sinds 1982, op vierjaarlijkse basis, 11- 13- en 15-jarige leerlingen in de deelnemende landen bevraagd naar hun welzijn en gezondheid, sociale omgeving en gezondheids- en risico-gedrag.
Als dusdanig is de HBSC-studie een uitstekende bron van informatie omtrent de ontwikkeling van jongeren, de risico’s en opportuniteiten die in deze belangrijke levensfase van belang zijn en de determinanten die gezondheid en risico-gedrag bepalen. Leden van het HBSC-netwerk, alsook nationale en internationale beleidsmakers, gebruiken de verzamelde data dan ook om de evolutie van gezondheid bij jongeren te monitoren, een inzicht te verkrijgen in de sociale determinanten van welzijn en om de impact van ingevoerde gezondheidsinterventies te evalueren. HBSC wordt door vele experts op het vlak van gezondheid bij kinderen en adolescenten, gezien als een uitstekende bron voor interdisciplinair onderzoek, zowel op het gebied van beschikbare data, alsook omwille van de, doorheen de jaren opgebouwde, expertise.
HBSC in Vlaanderen
De studie Jongeren en Gezondheid maakt deel uit van de internationale Health Behaviour in School-Aged Children (HBSC) studie, uitgevoerd onder toezicht van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). In Vlaanderen wordt deze studie uitgevoerd door de onderzoeksgroep Gezondheidsbevordering van de vakgroep Volksgezondheid en Eerstelijnszorg aan de Universiteit Gent met steun van de Vlaamse overheid, Agentschap Zorg en Gezondheid (www.zorg-en-gezondheid.be).
Vlaanderen nam voor het eerst deel aan de studie bij de derde enquête in 1989-1990 (15 landen). Ondertussen is de studie uitgegroeid tot 49 landen in 2017-2018. Het Vlaamse netwerk beschikt momenteel over data van 10 onderzoeksronden (8 internationale metingen en 2 tussenliggende Vlaamse afnames in 1996 en 2000.
Het doel van de studie is om meer inzicht te krijgen in gezondheidsgerelateerde attitudes en gedragingen van jongeren en de omgeving waarin zij zich ontwikkelen. De studie tracht de evolutie van deze attitudes en gedragingen op te volgen om op die manier over de nodige informatie te beschikken voor de verdere uitbouw van initiatieven op het vlak van gezondheidspromotie. De fysieke en psychische gezondheid van adolescenten wordt onder andere beïnvloed door diverse omgevingsfactoren en door de levensstijl. Wil men de gezondheidsbeleving van jongeren bestuderen dan is het belangrijk ook een inzicht te krijgen in die omgevingsfactoren of kenmerken van levensstijl die een positief of negatief gezondheidsgedrag in de hand werken. De vragenlijst peilt bij de schoolgaande jeugd dan ook naar diverse aspecten die het gezondheidsgedrag zouden kunnen beïnvloeden. De theoretische achtergrond van deze studie vindt zijn oorsprong in de gedrags- en sociale wetenschappen.
De thema’s die bestudeerd worden in de studie zijn leefstijl (zoals voeding, roken, alcoholgebruik, druggebruik, seksualiteit, fysieke activiteit), subjectieve gezondheid en psychisch welzijn, en de omgeving van de jongere (gezin, school en buurt).
Daarnaast ligt het in de bedoeling een informatiesysteem betreffende levensstijl en gezondheid van jongeren te onderhouden. Deze informatie kan gebruikt worden door andere wetenschappers of door mensen uit de praktijk om op basis hiervan, richting te geven aan interventies. Verder wordt er een internationaal netwerk van experten op dit vlak gevormd en een stimulans gegeven aan de verdere uitbouw van gezondheidsopvoeding en -promotie.